Engin Erkiner Politik bilimde imparatorlukların incelenmesinin önem kazanması görece yeni sayılır. Özellikle imparatorlukların parçalanarak ulus devletlere dönüşmeleri önemli ve yeni bir konudur. Mesela şu an –arada bir- okumaya çalıştığım Nationalizing Empires kitabı 2015’te basılmış. İngiltere’nin, Fransa’nın, İspanya’nın, Rusya’nın, Avusturya-Macaristan’ın ve Osmanlı’nın sömürge imparatorlukları bulunuyor. Bunlar genellikle Birinci Dünya Savaşı sonrasında hemen veya bir müddet sonra parçalanıyorlar ve değişik ulus devletler ortaya çıkıyor. Tek parçalanmayan imparatorluk Rusya’dır. Çarlık’ın yaklaşık sınırları korunarak SSCB kuruluyor. Dünyanın altıda birini kaplayan Rusya’nın parçalanmadan dönüşmesini sağlayan Ekim devrimidir. Başka yazıda da anlatmıştım sanıyorum ya da 50 Yıl Sonra TDAS’ta ayrıntılı olarak anlattım; Bolşeviklerin iç savaşı kazanmasında Çarlık ordusundan Kızıl Ordu’ya katılan subayların önemli rolü bulunuyor. Bu subayların büyük bölümü Rus milliyetçisidir ve şöyle düşünüyorlar: Rusya gibi büyük bir ülkeyi ancak Bolşevikler bir arada tutabilir. Ne devrilmiş Çarlık ve ne de Wrangel ve Denikin bunu yapamazlar.

Engin Erkiner: Yeni yazdıklarım dışında yazdığım kitapların yıllarını unuturum. Dün, 25 Ağustos 2025’te Facebook hatırlattı. İki yıl önce Çin Sosyalizmi (1949-2022)’nin kapağını paylaşmışım. Demek iki yıl önce çıkmış. Bana sanki dört yıl gibi geliyordu.

Dört yılda kitap olarak neleri çıkardım, hatırlamaya çalıştım.

Vietnam-Laos ve Pazar Sosyalizmi, Kamboçya – Kendini Yıkan Devrim, Kuzey Kore ve Pazar Sosyalizmi, 50 Yıl Sonra TDAS. Bunlar bence en önemli kitaplar. Diğerlerine gelince…

Firar, Edebiyat Yazıları 1, Küçük Harf o (öykü kitabı), Sosyalist Gerçekçilik – Yükseliş ve Düşüş, Sürgün ve Kadınlar, Göç ve Sürgünlük, TKEP-Avrupa.

Engin Erkiner: 1994 yılından beri yani 31 yıl öncesinden beri geride bıraktığım yolu düşünüyorum. O yıl Almanya’da yayınlanan Sosyalizmin Sorunları dergisinin ilk sayısında marksist olmadığımı açıklamıştım. Bu dergi daha sonra Belge Yayınları tarafından Türkiye’de de basıldı.

Tahmin edilebileceği gibi bu açıklama başlangıçta şaşkınlıkla karşılandı. Tanınan bir insansınız, 1980’li yıllardan beri yaşadığınız ülkede teorik ve pratik üretiminiz var; o zaman bu nasıl oluyordu?

Benzer açıklamalar yapan başka kişiler her şeyden uzaklaşıyordu. Benim iddiam ise sosyalist olmak için marksist olmanın şart olmamasıydı. Konuyla ilgili olarak o zamanki bilinç düzeyim şimdikine göre naif sayılabilir ama savunduklarım öz olarak doğruydu.